โรคผิวหนังในสุนัขและแมว รู้ทันสาเหตุ อาการ และวิธีการรักษาที่เหมาะสม

ปัญหาผิวหนังเป็นหนึ่งในอาการที่เจ้าของสัตว์เลี้ยงพบเจอบ่อยที่สุด ไม่ว่าจะเป็นสุนัขหรือแมว โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีสภาพอากาศร้อนชื้น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญให้ผิวหนังเกิดการอักเสบ ติดเชื้อ หรือระคายเคืองง่าย ดังนั้นโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง จึงไม่ใช่เรื่องเล็ก เพราะนอกจากจะส่งผลต่อสุขภาพผิวและขนของน้องหมาน้องแมวแล้ว ยังส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและอารมณ์ของพวกเขาโดยตรง บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับสาเหตุ อาการ วิธีป้องกัน และการดูแลรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงอย่างถูกวิธี เพื่อให้สัตว์เลี้ยงของคุณกลับมาสุขภาพดีและสดใสอีกครั้ง

โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง ครอบคลุมกลุ่มโรคหลายชนิดที่ส่งผลต่อผิวหนังและขนของสุนัขหรือแมวโดยมีอาการคัน ตกสะเก็ด ผิวหนังแดง ขนร่วง หรือมีแผลตามร่างกาย แม้โรคเหล่านี้มักไม่ถึงแก่ชีวิตโดยตรง แต่จะสร้างความทุกข์ทรมานให้น้องหมาแมวอย่างมาก อาการที่สังเกตได้ง่ายคือการคันและเกาหรือเลียตัวบ่อยจนเป็นแผล ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้อาจลุกลามจนเป็นแผลเรื้อรังและติดเชื้อซ้ำเติมได้ โดยโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัยและต้องตรวจวินิจฉัยจากสัตวแพทย์อย่างละเอียด

สาเหตุของโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง

โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงทั้งสุนัขและแมว เกิดได้จากหลายสาเหตุหลัก ได้แก่

• เชื้อโรคและปรสิตภายนอก: เห็บ หมัด ไรขี้เรื้อน และเหา ไม่เพียงก่อให้เกิดการแพ้เฉพาะที่ แต่มักเป็นพาหะนำโรคอีกด้วย เช่น โรคพยาธิเม็ดเลือดจากเห็บหรือหมัด 
• เชื้อราและแบคทีเรีย: ในสภาพอากาศร้อนชื้นหรือหลังอาบน้ำขนที่ไม่แห้งสนิท เชื้อรา Microsporum หรือ Malassezia มักเจริญเติบโตก่อโรคได้ง่าย อาจพบผื่นแดงเป็นวง ขนร่วงเป็นหย่อม และมีสะเก็ดหลุดเป็นขุย
• ภูมิแพ้ (Allergy): แพ้น้ำลายหมัด-เห็บ แพ้อาหาร หรือแพ้สิ่งแวดล้อม (ฝุ่น ละอองเกสร หรือสารเคมี) จะก่อให้เกิดผิวหนังอักเสบเรื้อรัง คันทั้งตัวจนเกิดแผลแดงเกาไม่หยุด เช่น อาการคันรุนแรง เลียอุ้งเท้าบ่อย และผิวหนังแดงเป็นสะเก็ดได้
• โรคภายในและฮอร์โมน: ภาวะไฮโปไทรอยด์ (Hypothyroidism)หรือกลุ่มอาการคุชชิง (Cushing syndrome) และโรคไต จะทำให้ผิวแห้ง ขนร่วงง่าย ผิวหนังบางผิดปกติและติดเชื้อได้ง่าย โดยอาการมักไม่หายด้วยการทายาภายนอกเพียงอย่างเดียว ต้องตรวจเลือดและควบคุมความผิดปกติอื่นๆร่วมด้วย
• พฤติกรรมและความเครียด: บางตัวมีพฤติกรรมเลียตัวเองบ่อยหรือเกาบ่อยมากจนเกินไป เนื่องจากความผิดปกติด้านพฤติกรรมและความเครียด ทำให้เกิดอาการขนร่วงเป็นหย่อมๆ และมีบาดแผลจากการเกาบริเวณเดียวกันซ้ำๆได้

อาการของโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง

อาการทั่วไปของโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงมักคล้ายคลึงกัน ได้แก่ คัน เกา เลียตัวเองบ่อย ๆ จนเกิดรอยถลอกหรือแผล สังเกตได้จากขนที่ร่วงเป็นหย่อม ผิวหนังแดงอักเสบ มีสะเก็ดหรือผิวหนังลอกเป็นขุย บางครั้งอาจมีกลิ่นเหม็นจากการติดเชื้อสะสม ผิวหนังอาจมีตุ่มหนองหรือผื่นเป็นปื้น และบางครั้งอาจพบเป็นก้อนนูนใต้ผิวหนังได้ อาการเหล่านี้แม้จะไม่ได้รุนแรงถึงชีวิต แต่หากปล่อยไว้จะทำให้คุณภาพชีวิตสัตว์เลี้ยงย่ำแย่และอาจลามไปติดเชื้อตัวอื่นในบ้านได้ จึงควรให้ความสำคัญกับอาการคันผิวหนังแม้เพียงเล็กน้อย เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริงโดยสัตวแพทย์

โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง ที่พบบ่อยสุนัขในและแมว

โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงที่พบได้บ่อยในสุนัขและแมว ได้แก่ การติดเชื้อราที่ผิวหนัง (ringworm), ไรขี้เรื้อนหรือการติดปรสิตภายนอก, ภูมิแพ้ (จากอาหารหรือสิ่งแวดล้อม), และโรคผิวหนังจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือยีสต์ ตัวอย่างเช่น การติดเชื้อรา ringworm ทำให้เห็นวงขนร่วงพร้อมสะเก็ด หรือ การติดไรขี้เรื้อนแห้ง ทำให้สัตว์คันเกาเยอะจนเป็นแผลเปิด ส่วนผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ ก็ทำให้มีตุ่มแดง เกาบ่อยจนขนร่วงเป็นหย่อมๆ ในการรักษาเบื้องต้น สัตวแพทย์มักแนะนำให้ตัดขนและใช้แชมพูยาเพื่อทำความสะอาดผิวหนัง ร่วมกับการรักษา เพื่อลดอาการคันและฟื้นฟูผิวหนังให้กลับมาแข็งแรง

วิธีดูแลรักษาและป้องกัน

การดูแลผิวหนังสัตว์เลี้ยงให้แข็งแรง ต้องอาศัยทั้งการรักษาตามอาการและการป้องกันร่วมกัน ดังนี้

• พบสัตวแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการ เพื่อวินิจฉัยสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม อย่าทายาหรือทำการรักษาเอง เพราะอาจไม่ตรงจุด หากเป็นการติดเชื้อ อาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะหรือยาฆ่าเชื้อรา และอาจต้องนัดให้สัตวแพทย์ติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง
• รักษาความสะอาดของสัตว์เลี้ยง โดยการอาบน้ำด้วยแชมพูยาสำหรับป้องกันหรือรักษาผิวหนัง เช่น แชมพูยาสำหรับโรคผิวหนังติดเชื้อ เพราะช่วยกำจัดเชื้อรา แบคทีเรีย และยีสต์ ลดการอักเสบและบรรเทาอาการคัน  ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ที่นิยม เช่น Dermacore COS Shampoo (แชมพูรักษาผิวหนังติดเชื้อรา แบคทีเรีย ยีสต์) หรือ Dermacore COS Spray สำหรับพ่นรักษารอยโรคเฉพาะจุด เป็นต้น
• ป้องกันและกำจัดปรสิต หมั่นป้องกันเห็บหมัด และทำความสะอาดที่อยู่สัตว์เลี้ยงเป็นประจำ เพราะเห็บหมัดเป็นสาเหตุสำคัญของผื่นแพ้และเป็นพาหะนำโรคเชื้อได้
• ตัดขนและใช้เสื้อผ้าคลุมกันเกา ในกรณีผิวหนังอักเสบหรือมีบาดแผล ควรตัดขนบริเวณนั้นให้สั้น แล้วใช้ CopperBody ซึ่งเป็นนวัตกรรมเสื้อผ้าสำหรับสัตว์เลี้ยงที่มีเนื้อผ้าผสมทองแดงเพื่อช่วยปกป้องและลดการเกาได้ โดยมีหลายรูปแบบให้เลือก เช่น ตัวอย่างเช่น CopperBody 4 Legs ซึ่งเป็นชุดทองแดงคลุมสี่ขา เหมาะกับสัตว์ที่มีแผลที่ขาหรือลำตัว เพื่อรักษาแผล หรือ CopperBody Classic ชุดคลุมลำตัวหลังผ่าตัด ช่วยป้องกันการเลีย/เกาได้ดี หรือใช้กับสัตว์ที่มีโรคผิวหนัง-แผลตามตัวก็ได้เช่นกัน
• ดูแลสิ่งแวดล้อมรอบตัวสัตว์เลี้ยง เช่น เปลี่ยนผ้าปูที่นอน ซักผ้าและอุปกรณ์ต่าง ๆ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ และพาสัตว์เลี้ยงไปตรวจสุขภาพเป็นประจำ เพื่อตรวจหาภาวะแพ้หรือโรคอื่นๆ

โดยรวม การรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงทั้งสุนัขและแมวต้องแก้ที่สาเหตุหลัก ทั้งกำจัดเชื้อโรค อาการแพ้ และปัจจัยแวดล้อม พร้อมกับดูแลผิวหนังให้สะอาดชุ่มชื้นอยู่เสมอ ผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบมาสำหรับโรคผิวหนัง เช่น Dermacore COS Shampoo/Spray และชุดป้องกัน CopperBody จะช่วยเสริมประสิทธิภาพการรักษาได้มาก เมื่อทำตามขั้นตอน-ดูแลรักษาอย่างสม่ำเสมอ มักช่วยให้อาการดีขึ้นและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ